Het sociaal domein

Ik ben een aantal jaren geleden op een open dag geweest van een instituut in Meppel dat mensen opleidt om binnen het sociaal domein te kunnen werken als consulent, budgetcoach, front- of backofficemedewerker bij de gemeente.
Het doel was: kijken of ik een opening kon vinden om met die mensen in gesprek te komen, om uit te leggen wat er in werkelijkheid met burgers gebeurt. En ik bleek niet de enige te zijn, met dit voornemen. Wel was ik de enige die een deftige mevrouw met een zorgelijke blik op zich afgestuurd kreeg die in het bijzin van anderen op wantrouwende toon vroeg wat ik op de open dag kwam doen en wat mijn bedoelingen waren. De bijstandsprinses was blijkbaar alweer herkend. Ondanks dat ik bij de entree nog een andere naam had opgegeven. 

Voor zover ik nog enige hoop of illusie over had, ben ik dat laatste sprankje op de open dag voor kersverse gemeente-ambtenaren definitief verloren.
Ik ben naar de presentatie geweest voor de vijfdaagse opleiding voor front/backoffice medewerker jeugd, voor een luttele prijs van 1900 euro.
En de presentatie voor wmo-consulent, waarmee men in 14 lesdagen 'afstudeert' voor slechts 3000 euri.
Er zat een pas 'afgestudeerde' die ook even wat mocht zeggen. Hij had 'gestudeerd' van december 2018 tot en met maart 2019.
Men vraagt geen vooropleiding. Je kunt als banketbakker zo terecht. Hoe minder affiniteit je met de doelgroep hebt, hoe kneedbaarder je bent. Uiteindelijk leer je gewoon de wet uit te voeren. Maatwerk binnen de wettelijk vastgestelde kaders. Een contradictio in terminis die niemand opviel.

Bij het afstuderen in 14 dagen moest ik weer even denken aan onze voormalige wijkagent, die mij enkele jaren terug zei: 'Wij zijn niet geïnteresseerd in jouw boeken, want jij hebt niet gestudeerd.'
Ik heb voor het werk waar het hier om gaat, drie jaar in de schoolbanken gezeten. Omgerekend was dat 1500 euro. Dan tel ik alle overige jaren studie op andere plekken niet mee. Ik had al niet zo'n hoge pet op van de kwaliteit van onderwijs op mijn MBO, in de jaren negentig. Maar daar werd in ieder geval niet iedereen zonder meer los gelaten op de cliënt.

Men krijgt 1 dagje ziekteleer, op dit instituut. Psychische en somatische aandoeningen. Eén dag. Ik heb daar direct vragen over gesteld: 'Is dat verstandig, dat leken met een paar a4tjes bij de gemeente moeten oordelen over de gezondheidstoestand van een burger, terwijl het voor psychologen vaak al erg moeilijk blijkt? Wat denkt u dat dit doet met de cliënt, wanneer hij eenmaal een stempel heeft gekregen, van een ex- bankmedewerker die in 5 of 14 dagen bij u is 'afgestudeerd'?'

Nee, zo was het uiteraard niet bedoeld. Om zelf diagnoses uit te gaan delen. Maar het gebeurt wèl. Men heeft een alineaatje (ik heb het handboek voor de wmo-consulent meegekregen, dus ik kon het nalezen) gelezen over borderline: Borderliners worden snel boos. Dus als je als cliënt boos wordt omdat je slecht behandeld wordt, ben je al snel een borderliner. Zit je in de stress omdat je door een misverstand van fraude wordt beschuldigd (kwestie van wat dingetjes afvinken op een formulier, geen maatwerk, geen hoor en wederhoor), ben je niet alleen een borderliner, maar ook nog een crimineel. Ik heb het allemaal uit eerste hand! Ik heb gisteren gesproken met een sociale dienstmedewerker die heel wat afvinkt.

Ik was niet de enige met kritische vragen. Er zat nog iemand die deels uit frustratie over de behandeling van de gemeente Meppel op onderzoek was uitgegaan en onomwonden zei: 'U hangt een heel mooi verhaal op, maar de werkelijkheid is anders.'
Er was ook iemand die de vraag stelde: 'Is het niet oneerlijk dat iemand in de ene gemeente wel geholpen wordt en in de andere gemeente niet?'
Dit geluid mag niet worden gehoord. Op kritische vragen was het antwoord:
'Dan moet u maar verhuizen.'
Wat niet kan, omdat je voor alles afhankelijk bent van je eigen gemeente. Nog los van de woningnood.
'Dan moet u maar op een andere gemeentelijke partij stemmen.'

Maatwerk. Leren luisteren naar de cliënt. Het komt nog niet echt lekker uit de verf.
Stemmen heeft trouwens maar beperkt invloed, want deze wetgeving is immers al ingevoerd. Landelijk. En de kaders worden niet bepaald door de gemeente, maar door de VNG, waar overwegend rechtse, blanke mannen van grote partijen in het bestuur zitten, met weinig affiniteit met mensen die een zorgbehoefte hebben.

Dus als u niet begrijpt waarom u niet begrepen wordt bij het zorgloket, waarom u aan de telefoon al afgescheept wordt naar websites en constant rond verwezen wordt naar iemand anders die de verantwoordelijkheid niet wil en de boot afhoudt met 1 van de 3 afscheeppijlers van de participatiewet: u moet zelf uw boontjes doppen, dan weet u nu hoe dat komt: ondergekwalificeerd personeel zonder affiniteit met mensen, die een stoomcursus van 14 dagen hebben gevolgd om met de wet in de hand mensen op hun eigen verantwoordelijkheden te wijzen of voor goed weg te zetten met het stempel: stoornis!

Al-les ligt vast in lijstjes en protocollen. Alles. De marge waarbinnen een WMO-consulent kan en mag handelen, is zo klein dat ik me de hele moeite van een hulpvraag maar zou besparen. Dat scheelt in ieder geval weer een stempel uit het handboek, waar drie of vier bladzijden gewijd zijn aan ziekteleer.
Niet dat het mij persoonlijk verbaast, maar hun afkeer van mondige burgers werd ook niet onder stoelen of banken gestoken: als de aanvraag van een WMO-raadslid naar de letter van de wet succesvol afgewezen wordt, geen dag eerder dan de maximale termijn die voor een aanvraag staat, gaan ze met appelflappen rond.

Na afloop heb ik nog even staan praten met die andere kritische mevrouw. Er zat een wijkverpleegkundige naast die ons gesprek al gelijk overrulde met dat al die burgers harder aangepakt moesten worden, want ze willen allemaal gepampert worden. Toen ik uitlegde wat mijn ervaringen waren, als chronisch zieke, kreeg ik de sarcastische opmerking: 'JIJ? Chronisch ziek?'
Ik bleef beleefd en legde uit dat je chronische ziekten, die nauwelijks in het handboek voorkomen, niet altijd aan de buitenkant ziet. Toen ik zei wat ik had, liep ze zonder wat te zeggen weg...
Maatwerk. Luisteren naar de cliënt. We hebben nog een weg te gaan, met de (aankomend) afgestudeerden van de wmo-opleidingen.

Voor de vergelijking: 14 dagen op de WMO-cursus kost 3000 euro. Vier jaar universiteit is 4000 euro. De specialisten die hebben doorgeleerd worden echter bij de gemeente buiten de deur gehouden. Want als ze daar naar zouden moeten luisteren, zijn ze te snel door hun begroting heen.
Het draait echt allemaal om geld. Dat waar ze de burger van beschuldigen, daar maken ze zich zelf schuldig aan. Projectie, heet zoiets. (Geleerd op mijn DRIE JARIGE MBO!)

Er zijn heel veel banen in het sociaal domein beschikbaar. En er komen er steeds meer bij. Er gaat dus gigantisch veel geld in om. Maar het komt niet bij de burger, omdat het blijkbaar veel lucratiever is om mensen aan te nemen die de burger met zijn hulpvraag afpoeieren.

'Als er zoveel banen zijn, dan kom je zeker wel snel aan het werk?' Wilden twee wakkere mensen in de zaal weten, voor ze hun spaarrekening leeghaalden. Het antwoord was dat de meeste banen intern opgevuld werden en dat het niet makkelijk was om na het 'afstuderen' aan werk te komen.

Kortom: houd uw geld in uw zak. Zorg dat u nooit ziek en oud wordt. Ook bij de gemeente werken sterfelijke mensen die er vanzelf wel een keer achter komen dat de maakbaarheid van het leven en van onze samenleving zijn beperkingen heeft. Karma is a bitch!

Ik zou de politiek en de journalistiek willen vragen om hier onderzoek naar in te stellen. (follow the money)
De meest kwetsbare mensen zijn overgeleverd aan het oordeel van ondeskundige en slecht opgeleide ambtenaren die een raar gevoel van humor met elkaar delen over de 'burger'. Waar ze zichzelf blijkbaar niet onder rekenen. Je bent burger. Of ambtenaar. En alleen de ambtenaar heeft gelijk. Altijd. Ook als hij het niet heeft.







Geen opmerkingen:

Een reactie posten